Kartka z kalendarza: dziś mija 140. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego

Niezależna Gazeta Obywatelska3

Wojciech Korfanty urodził się jako Adalbert Korfanty 20 kwietnia 1873 r. w osadzie Sadzawka (obecnie Siemianowice Śląskie), w rodzinie górniczej. Był polskim przywódcą narodowy Górnego Śląska, związanym z chrześcijańską demokracją. Był politykiem, publicystą, a zarazem obrońcą polskości Górnego Śląska. W działalności politycznej występował przeciwko germanizacyjnym posunięciom władz i partii Centrum. Zgodnie z podstawami programowymi Narodowej Demokracji głosił hasła nierozerwalnej łączności Górnoślązaków z narodem polskim, domagał się równouprawnienia narodowego Polaków. Wyraźnie deklarował się jako przeciwnik socjalizmu, opowiadając się jednocześnie za poprawą warunków materialnych robotników oraz demokratyzacją państwa pruskiego. W 1901 r. objął redakcję „Górnoślązaka” w Katowicach. W styczniu 1902 r. osadzono go na okres czterech miesięcy w więzieniu we Wronkach. Zetknął się z działalnością Ligi Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej. Uczęszczał na zebrania Towarzystwa Socjalistów Polskich. W listopadzie 1902 r. przyczynia się do założenia Polskiego towarzystwa Wyborczego na Śląsku. W czasie I wojny światowej Korfanty mieszkał w Berlinie. Przekonany o pewnym zwycięstwie niemieckim, wstąpił do służby rządu niemieckiego i podjął pracę działając na rzecz propagandy wojennej. W latach 1903-1912 i w 1918 r. był posłem w Reichstagu oraz pruskim Landtagu (1903-1918).

25 października 1918 r. wystąpił w Reichstgu z głośnym żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zabranych po zaborze pruskim (Prusy Królewskie, Gdańsk, Wielkopolska, część Prus Książęcych oraz Śląsk Górny i Średni). Po pierwszej wojnie światowej wszedł między innymi w skład Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. W styczniu 1920 r. został mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku, kierował całością przygotowań organizacyjnych, propagandowych i politycznych. udało mu się rozbudować imponujący aparat propagandowy. Korfanty nie ominął żadnej okazji, aby polepszyć polskie szanse wygrania plebiscytu. W tym celu kupił lub założył wiele gazet, na łamach których rozpowszechniał własną propagandę. Ludności wiejskiej obiecał przeprowadzenie reformy rolnej. Był przeciwnikiem polityki faktów dokonanych i rozstrzygnięć zbrojnych, przez co sprawując funkcję faktycznego dyktatora trzeciego powstania śląskiego, po pierwszych sukcesach militarnych dał rozkaz wstrzymania działań zbrojnych i czekania na decyzję mocarstw Ententy.

W latach 1922-1930 był posłem na Sejm związanym z Chrześcijańską Demokracją (ChD). Od października do grudnia 1923 r. był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą z ramienia ChD. Od 1924 r. został wydawcą dzienników „Rzeczpospolita” i „Polonia”. Był zdecydowanym przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego. Po zwycięstwie sanacji stał się obiektem ataków z jej strony. Wszystkie próby Korfantego doprowadzenia do zjednoczenia opozycyjnych sił politycznych w celu obalenia znienawidzonego reżimu Piłsudskiego, nie powiodły się, a w 1930 r. został aresztowany i wraz z posłami Centrolewicy osadzony w twierdzy brzeskiej. Od kwietnia 1935 r. był na emigracji w Czechosłowacji. W 1936 r. wraz z Ignacym Paderewskim, Józefem Hallerem i Wincentym Witosem brał udział w rozmowach politycznych tzw. „Frontu Morges”. Jeden z organizatorów i pierwszy prezes Stronnictwa Pracy, powstałego w 1937 r. w wyniku połączenia Chadecji i Narodowej Partii Robotniczej. Po aneksji Czechosłowacji przez Niemcy wyjechał do Francji lecz w obliczu groźby wybuchu wojny potajemnie wrócił do kraju. Został tam aresztowany na podstawie sankcji prokuratorskiej w kwietniu 1939 r. Po trzech miesiącach został zwolniony z powodu ciężkiej choroby, poczym wkrótce zmarł 17 sierpnia 1939 r. w Warszawie. Jego pogrzeb, który odbył się w Katowicach 20 sierpnia 1939 r. przekształcił się w wielką manifestację patriotyczną. Doczesne szczątki Korfantego spoczywają na cmentarzu w Katowicach przy ulicy Francuskiej.

Oprac. TK

  1. kominiarz
    | ID: 4c2dd62d | #1

    „Był przeciwnikiem polityki faktów dokonanych i rozstrzygnięć zbrojnych, przez co sprawując funkcję faktycznego dyktatora trzeciego powstania śląskiego, po pierwszych sukcesach militarnych dał rozkaz wstrzymania działań zbrojnych i czekania na decyzję mocarstw Ententy.” <= można i tak napisać….. Znacznie co innego natomiast przeczytamy w publicystyce Jadwigi Chmielowskiej (piszącej również na łamach NGO). Nie muszę tutaj chyba przytaczać zarzutów J.Chmielowskiej wobec Korfantego? Znacznie bardziej od sposobu przedstawiena dyktatora III powstania śląskiego przez autora powyższego tekstu ,ciekawi mnie stosunek NGO do publicystyki Jadwigi Chmielowskiej w tym względzie.

  2. svatopluk
    | ID: e5ca62e8 | #2

    „Po aneksji Czechosłowacji przez Niemcy wyjechał do Francji lecz w obliczu groźby wybuchu wojny potajemnie wrócił do kraju. Został tam aresztowany na podstawie sankcji prokuratorskiej w kwietniu 1939 r. Po trzech miesiącach został zwolniony z powodu ciężkiej choroby, poczym wkrótce zmarł 17 sierpnia 1939 r. w Warszawie. Jego pogrzeb, który odbył się w Katowicach 20 sierpnia 1939 r. przekształcił się w wielką manifestację patriotyczną.” – chyba opozycyjną?

  3. ślązak
    | ID: dfb4ba25 | #3

    Zapomnieliście napisać, że został otruty przez piłsudczyków (co wykazały pośmiertne badania) i wypuszczony na wolność by nie umarł w więzieniu, a manifestacja była patriotyczna przeciwko znienawidzonej na Śląsku władzy wojewody Kurzydły vel Grażyńskiego

Komentarze są zamknięte