Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za najlepszy artykuł
Cztery lata temu nakładem wydawnictwa Supernowa ukazała się 264 praca „Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini. Kompendium wiedzy o literaturze fantasy” autorstwa Andrzej Sapkowski. Było to drugie wydanie rozszerzonego leksykonu o literaturze fantasy.
Na kartach pracy Andrzeja Sapkowskiego czytelnicy mają okazje poznać historie literatury fantasy, pisarzy z XIX wieku, którzy zainspirowali XX wieczną fantasy, współczesne nurty literatury miecza i magii.
Wśród rodzajów fantasy Andrzej Sapkowski wyróżnia utwory w których fantasy połączona jest z SF, magia występuje w naszym świecie, demony występują w naszym świecie, zwierzęta są jak ludzie, utwory post apokaliptyczne, historie alternatywne, fantasy klasyczną i taką jaką establishment literacki uznał za klasykę.
Fantasy można też podzielić na historie opisujące bohatera, który trafia z naszego świata do świata magicznego, albo ze świata magicznego do naszego świata, ponowne opowiedzenie już znanych historii z mitów, bajek, legend czy popularnych utworów literackich, bajkowe światy będące kreacją autora, historie alternatywne, historie o magicznych wydarzenia z życia codziennym, historie o zwierzętach zachowujących się jak ludzie, magie i fantasy dziejąca się w miastach, romanse dziejące się na dworach.
W swym leksykonie Andrzej Sapkowski opisał konflikty między fanami SF a fanami fantasy, tematy powieści i opowiadań, zjawisko umieszczania akcji powieści w tym samym wymyślonym świecie przez rożnych autorów (sequele czyli kontynuacje, presequele czyli historie o czasach poprzedzających pierwotne wydarzenia, sidequele czyli historie równolegle dziejące się do pierwotnej historii), formy literackie fantasy.
Podając przykłady do swoich rozważań teoretycznych Andrzej Sapkowski streszcza fabułę wielu powieści i opowiadań. Zaletą pracy jest ogromna erudycja i humor autora. Niestety nie da się ukryć, że Andrzej Sapkowski na kartach swojej pracy wielokrotnie manifestuje swoją niechęć do katolicyzmu (opisy mitów katolickich często zawierają insynuacje co do rzekomej fikcyjności, podczas gdy mity nie katolickie takich insynuacji zazwyczaj nie mają).
Na kartach leksykonu Andrzeja Sapkowskiego czytelnicy znajdą też leksykon elementów z kultury zachodu, starożytności i średniowiecza, wykorzystywanych w fantasy – formuł magicznych, postaci, mitów, inspiracji. Czytelnicy sagi o Wiedźminie odnajdą na kartach leksykonu wiele inspiracji literackich Sapkowskiego wykorzystanych w sadze o Geraldzie.
Prace kończy leksykon mitycznych zwierząt w fantasy i leksykon demonicznych stworów i postaci. „Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini. Kompendium wiedzy o literaturze fantasy” to lektura niezbędna dla wszystkich fanów fantasy, mitologii i folkloru.
Jan Bodakowski
T
